اسرار شگفت‌انگیز طلاها و جواهرات سلطنتی در موزه ایران
تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۹۳۵۰۹
به گزارش همشهری آنلاین، بنا بر قانون مصوب ۲۵ آبان ۱۳۱۶ شمسی، قسمت عمده جواهرات به بانک ملی ایران منتقل شد و سپس جزو پشتوانه اسکناس و بعدا وثیقه اسناد بدهی دولت به بانک بابت پشتوانه اسکناس قرار گرفت. به همین دلیل پس از سقوط محمدرضا پهلوی، خاندان پهلوی نتوانستند این جواهرات ملی را از کشور خارج کنند.
اما قدیمی‌ترین جواهراتی که در موزه وجود دارد به دوران صفویه بازمی‌گردد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بعدها نادر برای بازپس‌گیری بخشی از جواهرات ایرانی به هند رفت و پس از لشکرکشی‌اش به این کشور، محمدشاه مقداری جواهر و اسلحه به نادر داد. بخشی از این اموال در راه از بین رفت، بخشی هم به رسم رایج به کشورهای همسایه داده شد. همین طور نادر بخشی از این جواهرات و اشیای مرصع را به آستان حضرت امام رضا(ع) هدیه و بخشی را نیز بین سپاهیان خود تقسیم کرد.
اما وقتی نادرشاه به قتل رسید یکی از سرداران او به نام احمدبیگ افغان ابدالی، خزانه جواهرات نادر را غارت کرد و الماس معروف «کوه نور» نیز به دست احمدشاه درانی و رنجیت سینگ پنجابی افتاد و با شکست آنها توسط انگلستان، کمپانی هند شرقی این سنگ گرانبها را در سال ۱۸۵۰ میلادی به ملکه ویکتوریا اهدا کرد. کوه نور یک الماس ۱۰۸ قیراطی بی‌رنگ است که در تاج ملکه الیزابت انگستان نصب شد.
اما دوران قاجار را شاید بتوان دوران طلایی جواهرات در ایران نامید. تاج کیانی، تخت نادری، کره جواهرنشان و تخت طاووس یا همان تخت خورشید، از مرصع‌کاری‌هایی بودند که به دستور شاهان قاجار ساخته شدند. به‌ویژه بلندپروازی‌های ناصرالدین شاه و تقلید او از غرب بر غنای این مجموعه افزود.
فیروزه نیشابور و مرواریدهای نایاب خلیج فارس هم در زمان قاجار به خزانه جواهرات ملی اضافه شدند. موزه جواهرات ملی نیز در سال۱۳۳۴ ساخته شد و در سال ۱۳۳۹ با تأسیس بانک مرکزی به بهره‌برداری رسید و به عنوان خزانه جواهرات ملی در اختیار این بانک قرار گرفت. پس از انقلاب نیز دوباره این موزه در سال ۱۳۶۹ بازگشایی شد. این موزه روزهای شنبه تا سه‌شنبه برای بازدید عموم باز است.
جقه نادریجقه، در گذشته برای تزئین دستار و سرپوش‌ها و کلاه‌ها به کار گرفته می‌شده است. به همین دلیل جقه‌های جواهرنشان زیادی در موزه جواهرات ملی وجود دارد که معروف‌ترین آنها جقه نادری است. زمرد ۶۵ قیراطی سبزرنگ، در وسط این جقه ۱۳ سانتی متری قرار دارد. در زیر جقه دو آویز زمرد اعلای امرودی آویخته شده است.
قسمت بالای جقه، هفت شقه است و در دو طرف شقه‌ها نیز دو ریسه و برگ و گل الماس‌نشان ساخته‌اند و از نوک شقه‌های جقه، دو آویز زمرد بسیار اعلای سعیدی امرودی آویخته شده است. در بالای تخمه وسط، هلال الماس‌نشان و در پایین، در دو سو، شبیه درفش، طبل، لوله‌توپ و سرنیزه روی زه زین نصب شده است.
پارچه درفش به سه ردیف یاقوت، الماس و زمرد کمرنگ تقسیم شده است. تمام جقه، آراسته به الماس‌های فلامک خوش‌آب و درشت و ریز است. رضاخان پهلوی گاهی، از جقه مزبور استفاده می‌کرد. وزن جقه ۳۳ مثقال و ۱۶ نخود است و در سده ۱۲ ﻫ.ق توسط ایرانیان ساخته شده است.
تخت طاووستخت خورشید که بیشتر به تخت طاووس معروف است، هیچ ربطی به پرنده طاووس ندارد و این نام را فتحعلی شاه قاجار به مناسبت ازدواجش با طاووس خانم بر این تخت مرصع گذاشت. فتحعلی شاه قاجار در یکی از سفرهای خود به اصفهان به حاجی محمدحسین خان نظام‌الدوله بیگلری اصفهان که به صدر اصفهانی مشهور بود دستور داد تا از جواهرات موجود در کاخ‌ها برایش تخت مرصعی ساخته شود.
این تخت قبل از نوروز سال ۱۲۱۶ قمری ساخته و به کاخ گلستان تهران منتقل شد. این تخت به دلیل نقش خورشید مرصعی که در بالای تخت تعبیه شده به نام تخت خورشید معروف شد اما بعد از ازدواج فتحعلی شاه با طاووس خانم این تخت نیز به نام او شناخته شد.
در زمان قاجار خیلی‌ها فکر می‌کردند این تخت طاووس همان تخت طاووس هند است و با مقایسه این تخت با توصیفاتی که تاورنیه جهانگرد از تخت طاووس هند کرده به این نتیجه می‌رسیدند که این تخت بدل و قلابی است و این شک را به ناصرالدین شاه هم گفتند و او اطمینان داد که این تخت به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است. برای ساخت این تخت از ۳۳۴ کیلو طلا و ۵۱ هزار سنگ قیمتی استفاده شده است.
در سال ۱۲۹۶ که ناصرالدین شاه اتاق موزه را در کاخ گلستان احداث کرد این تخت به آنجا منتقل شد و مراسم سال تحویل را در این اتاق برگزار می‌کردند. در اطراف این تخت دو شمعدان مرصع هم وجود داشت. همچنین بالشی که شاه به آن تکیه می‌داد با مروارید و رشته‌های طلا دوخته شده بود که اکنون در موزه جواهرات ملی قرار دارد.
این تخت تا سال ۱۳۶۰ خورشیدی در کاخ گلستان نگهداری می‌شد تا اینکه در تاریخ ۱۷ شهریور همین سال براساس دستور نخست‌وزیر وقت و پس از طی مراسم خاص به خزانه جواهرات ملی منتقل شد.
دریای نورنام «دریای نور» را زیاد شنیده‌ایم. دریای نور بزرگ‌ترین الماس صورتی جهان با وزنی به اندازه ۱۸۲ قیراط است و تردیدی نیست که از معادن گلکنده در جنوب هندوستان به‌دست آمده است. لطفعلی‌خان زند که به دست آقامحمدخان قاجار کشته شد آخرین فرد خاندان زندیه بود که از الماس یادگاری نادر نگهداری می‌کرد.
پس از آن، این الماس به گنجینه جواهرات قاجار منتقل شد. ناصرالدین شاه علاقه خاصی به آن داشت چراکه معتقد بود این الماس یکی از گوهرهایی بوده که روی تاج کورش هخامنشی وجود داشته است و برای همین حتی تولیت نگهداری از آن را هم به افراد خاصی می‌سپرد.
دریای نور زمان ناصرالدین شاه در وسط یکی از بازوبندهای سلطنتی نصب می‌شد، ولی زمانی که استفاده از بازوبند منسوخ شد، درسال ۱۳۱۹ هجری - ۱۹۰۲ میلادی ـ که مظفرالدین شاه به انگلستان سفر کرد دریای نور را زیور کلاه خود کرد.
جواهرسازان آن را به صورت پیش‌کلاه درآوردند و در قابی زرین با شیر، خورشید و تاج مرصع به ۴۵۷ قطعه برلیان ریز و عالی و چهار قطعه یاقوت قرار دادند. این الماس برلیان از دو طرف تراش خورده و به شکل هرم مثلث‌القاعده‌ای است. همه سطوح الماس دریای نور صاف و یکنواخت است، جز یک سمت آن که فتحعلی شاه با کندن عبارت «سلطان صاحبقران فتح‌علی‌شاه قاجار ۱۲۴۴»، از ارزش آن کاسته است.
اما باوجود تمام حساسیت ناصرالدین شاه به الماس دریای نور این جواهر در زمان محمدعلی‌شاه و هنگام شکست وی از مشروطه‌خواهان به سفارت روسیه برده شده ولی توسط مشروطه‌خواهان بازپس گرفته شد. بعد از قاجار، پهلوی‌ها نیز در مراسم تاجگذاری از گوهر دریای نور استفاده کردند. همچنین از جمله افسانه‌هایی هم که درباره این الماس وجود دارد این است که می‌گویند این الماس بر دسته شمشیر افراسیاب نصب بوده و رستم آن را در جنگ با تورانیان تصاحب کرده است.
تخت نادریهرچند اسم این تخت، تخت نادری است اما هیچ ربطی به نادرشاه افشار ندارد. تخت نادری در حقیقت نام اریکه سلطنتی‌ای است که به دستور فتحعلی شاه قاجار توسط جواهرسازان و صنعتگران ایرانی ساخته شده است. این تخت مرصع و میناکاری‌شده شامل ۲۲ هزار سنگ و جواهر قیمتی است که برای اردوکشی به چمن سلطانیه زنجان در نه قطعه مجزا ساخته شد. تخت نادری از نظر شکل و ترکیب و تزئینات، زیباتر از تخت طاووس است.
پشت‌انداز آن با ترنج و جواهرات درشت و خوش‌رنگش آن را مجلل‌تر نشان می‌دهد. در دو طرف پشت‌انداز تخت که مانند دم طاووس چتر زده و در بالا دارای تاجی است، نقش دو اژدهای پیچ خورده یا سمندر قرار دارد که دم آنها به‌شکل سر عقاب یا طوطی درآمده و نظیر همین دو اژدها در دو طرف پله اول تخت نیز دیده می‌شود که در اینجا دارای پا بوده و به سطح و دیواره پله چسبیده‌اند.
در دیواره عمودی پله اول تخت، نقش شیری برجسته‌کاری شده که بدن آن همچون پوست پلنگ خالدار و جواهر نشان شده است. در دو طرف تخت نیز در داخل ترنج‌های اسلیمی مشبک، نقش دو طوطی میناکاری‌شده مشاهده می‌شود.
کوزه قلیان فیروزهکوزه قلیان مرصع شده فیروزه و یاقوت بازمانده دوره ناصرالدین شاه قاجار است. فوریه، پزشک مخصوص ناصرالدین شاه در وصف مراسم بار عام، به این کوزه قلیان هم اشاره می‌کند و می‌نویسد: «کوزه قلیان فیروزه‌ای نمونه‌ای از هنر و ذوق ایرانی است و فیروزه‌های صاف و آبی‌رنگی که در آن به کار رفته آن را شیئی پربها جلوه می‌دهد.»
از عجایب ساخت این کوزه قلیان این است که با آنکه نزدیک به ۱۴۰ سال پیش ساخته شده است اما ترکیب مارپیچی کوزه قلیان بدون هیچ نقصی در سرتاسر کوزه تکرار شده است. فیروزه‌های به کار رفته در این کوزه قلیان از نظر اندازه یکسان هستند که هرچه به سمت وسط کوزه قلیان می‌رسند بزرگ‌تر می‌شوند.
تاج کیانیتاج فتحعلی شاه را تاج کیانی می‌نامند. پس از انقراض ساسانیان، شاهان ایران دیگر هیچ‌گاه از تاج به این شکل استفاده نکرده بودند و در آن دوران تاج به صورت جقه بوده است. عناصر به کار رفته در این تاج الماس، زمرد، یاقوت و مروارید است و سلاطین قاجار نیز از آن استفاده کردند.
ولی از آنجا که رضاخان پهلوی مایل نبود در تاجگذاری خود از آن استفاده کند در سال ۱۳۰۴ خورشیدی دستور داد تا گروهی از جواهرسازان ایرانی زیرنظر سراج الدین جواهری، جواهرساز معروف قفقازی و جواهرساز امیر بخارا که از روسیه به ایران مهاجرت کرده بود از گوهرهای منتخب، تاج پهلوی را ساختند و رضاخان و شاه مخلوع، برای تاجگذاری‌های خود از آن استفاده کردند.
کره جواهرنشانکره جواهرنشان که در دنیا بی‌نظیر است و نمونه دیگری ندارد در سال ۱۲۹۱قمری به دستور ناصرالدین شاه از روی یک کره کوچک‌تر خارجی که به او هدیه داده شده بود توسط ابراهیم خان مسیحی ساخته شد. وزن خالص طلای به کار رفته شده در این کره ۳۴کیلوگرم و وزن جواهرات آن سه کیلو و ۶۵۶گرم و همچنین ۵۱هزار و ۳۶۶قطعه جواهر نیز روی آن نصب شده است.
دریاها روی این کره جغرافیایی به وسیله زمرد و خشکی‌ها به وسیله یاقوت نشان داده شده و همچنین آسیای جنوب شرقی، ایران، انگلستان و فرانسه با الماس، هندوستان با یاقوت روشن و آفریقای مرکزی و جنوبی با یاقوت کبود، خط استوا و سایر خطوط جغرافیایی هم با الماس و یاقوت ریز نشان داده شده است. قطر کره هم تقریبا ۶۶سانتی‌متر است. همین‌طور روی کره القاب ناصرالدین شاه منبت و الماس نشان شده و کوه دماوند با یاقوت درشتی مشخص شده و شهر تهران با یاقوت معروفی به نام اورنگ زیب، نمایان است.
کمربند زمرداین کمربند استثنایی که از رشته‌های طلا بافته شده، نگین زمرد دارد و برای ناصرالدین شاه ساخته شده است. بند آن یک متر و ۱۹ سانتی‌متر طول و زمردش پنج سانتی‌متر ارتفاع و ۱۷۵ قیراط وزن دارد. درباره زمرد این کمربند نیز داستانی وجود دارد.
وقتی که سر تامس انگلیسی در سال ۱۶۱۶ میلادی به هندوستان سفر کرد، درباره ملاقاتش با سلطان جهانگیر، پادشاه هند نوشت: «او دستاری به سر داشت که روی آن چند پر از حواصیل به تعداد نه چندان زیاد اما بلند مشاهده می‌شد. یک سوی آن یاقوتی پیاده در درشتی چون چهار مغز و بر سوی دیگر الماسی همان‌گونه ستبر و در میان زمردی بس بزرگ‌تر از این دو که دلی را می‌مانست قرار داشت.»
خیلی‌ها بر این باورند که این زمرد همان زمرد دستار سلطان جهانگیر است که در فتح نادرشاه به دست او افتاده و به ایران آورده شده است. از این کمربند در تاجگذاری رضا شاه هم استفاده شد اما برای تاجگذاری شاه مخلوع سگک آن به بند دیگری منتقل شد.
تاج پهلویتاج مورد استفاده رضا و محمدرضا پهلوی از طلا و نقره ساخته شده و آراسته به الماس‌های برلیان بسیار اعلا، تخمه‌های درشت زمرد، یاقوت کبود و مروارید است. کلاه تاج، ابره مخمل قرمز است و در قبه آن که تخمه زمرد خیاره در چنگ نشانده، قرار دارد.
تاج در چهار طرف دارای چهار کنگره پله پله به شکل تاج‌های شاهنشاهان ساسانی است که در وسط و زیر کنگره پیشین آن، خورشیدی زرین با شعاع‌های الماس نشان و تخمه الماس زرد درشت نصب شده است و در پشت همین کنگره، جقه پایه‌دار اسلیمی و در پشت آن پر قو قرار دارد. در این تاج۳۳۸۰ قطعه الماس به‌وزن ۱۱۴۴ قیراط، پنج قطعه زمرد به وزن ۱۹۹ قیراط و دو آنه، دو قطعه یاقوت کبود به وزن ۱۹ قیراط و ۳۶۸ حبه مروارید غلتان به کار رفته است. وزن تاج از زر و گوهر و مخمل با هم ۴۴۴ مثقال، یعنی در حدود دو کیلو و ۸۰ گرم است.
کد خبر 778219 منبع: همشهری سرنخ برچسب‌ها موزه ملی ایران ناصرالدین شاه پهلوی خبر مهم موزه قیمت طلا و فلزات گرانبها - ایران جواهرات و زیورآلاتمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: موزه ملی ایران ناصرالدین شاه پهلوی خبر مهم موزه جواهرات و زیورآلات فتحعلی شاه قاجار خزانه جواهرات ناصرالدین شاه ساخته شده جواهرات ملی کار رفته کوزه قلیان الماس نشان دریای نور تخت طاووس تخت نادری دو طرف ساخته شد منتقل شد داده شد نصب شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۹۳۵۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دستان شگفت انگیز مرحله یک هشتم نهایی جام حذفی
به گزارش ورزش سه، مرحله یک هشتم نهایی جام حذفی فوتبال ایران به پایان رسید و تکلیف ۸ تیم برتر این تورنمنت مشخص شده است. این دوره از جام حذفی با حساسیت خاصی همراه شده و حذف سرخابی های پایتخت نشین باعث شده تا دیگر تیم در جام شگفتی‌ها، امیدوار به خلق شگفتی باشند. این موضوع روز گذشته می‌توانست با حذف تراکتور و سپاهان هم همراه باشد اما طلایی پوشان پیش از پایان ۱۲۰ دقیقه و تراکتوری‌ها در ضربات پنالتی موفق شدند از این اتفاق گریختند. با این حال در ۴ بازی از ۸ تقابل این مرحله، برنده در دوئل حساس و سرنوشت ساز پنالتی‌ها مشخص شد که در این مسیر دروازه‌بان‌ها به مراتب تاثیرگذار تر از عدم تمرکز مهاجمان بودند.
امیرحسین آسیابان پور از چادرملو
سنگربان اردکانی‌ها مقابل مس کرمان روز خاصی را تجربه کرد. او در طول بازی با سیوهای فوق العاده‌اش کاری کرد که بازی به ۱۲۰ دقیقه و پس از آن به پنالتی‌ها کشیده شود و در ضربات پنالتی هم با خونسردی مثال زدنی‌اش توانست جهت پنالتی‌ها را به درستی تشخیص دهد و ۲ پنالتی را هم مهار کند.
احمد گوهری از آلومینیوم
گوهری مقابل تیم سابقش انگیزه خاصی داشت و علی رغم دریافت ۴ گل در طول ۱۲۰ دقیقه، در ضربات پنالتی نشان داد که نسبت به اسماعیلی فر و وحید امیری دو همبازی سابق شناخت قابل توجهی دارد. گوهری با مهار این دو پنالتی در اراک شب خوبی را به ثبت رساند و عملکرد امروزش مقابل سرخپوشان به مراتب یکی از بهترین خاطرات دوران بازیگری‌اش خواهد بود. گوهری در هر دو پنالتی با اعتماد به نفس و مطمئن برای تشخیص جهت پنالتی بازیکنان سرخپوش برنامه داشت و حتی پیش از مهار این ۲ ضربه هم، واکنش‌هایش کیفیت بالای او را در پنالتی‌ها نشان می‌داد.
حسین پورحمیدی از تراکتور
پس از غروب عجیبی که پورحمیدی مقابل ذوب آهن در لیگ داشت، بازی در جام حذفی برابر این تیم، پورحمیدی را در وضعیت خاصی قرار داده بود. پورحمیدی در همان شروع کار، ۲ پنالتی از گرامی و قریشی گرفت که همین ۲ ضربه برای از بین رفتن روحیه و تمرکز ذوبی‌ها در یادگار امام کافی بود.
پارسا جعفری از ذوب آهن
همتای پورحمیدی هم مقابل این تیم بیکار نبود و او هم در ضربه نخست، دست امیرحسین حسین زاده را خواند و مانع از گل شدن ضربه او شد اما در ادامه جز پنالتی آخر که توانست جهت ضربه ارسلان مطهری را تشخیص دهد، دیگر هیچ کدام از پنالتی‌ها را درست نپرید و حتی همان ضربه مطهری هم از زیر دستان دروازه‌بان جوان ذوبی‌ها گذر کرد.
حامد لک از مس رفسنجان
سنگربان تیم مس رفسنجان هم در بازی مقابل سایپا، اگرچه در طول بازی ا توجه به حملات بیشمار مسی‌ها، خطر زیادی روی دروازه‌اش احساس نکرده بود، در ضربات پنالتی بسیار مطمئن عمل کرد و در همان شروع کار با مهار پنالتی نخست تمرکز سایپایی‌ها را پیش از پنالتی‌ها دیگر خراب کرد.
هیجان ستاره بایرن: چی بهتر از بازی با رئال!